Khi IDO và ICO trở thành phương thức Airdrop mới trong thị trường tiền điện tử

Từ Airdrop miễn phí đến bữa ăn mất tiền

Thị trường tiền mã hóa đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ trong cách các dự án token tiếp cận nguồn vốn và cộng đồng. Thay vì dựa vào mô hình Airdrop truyền thống, nơi token được phân phối miễn phí để tạo sức hút ban đầu, nhiều dự án nay chuyển sang hình thức bán công khai hoặc ICO (Initial Coin Offering) mở rộng.

Xu hướng này không chỉ giúp các đội ngũ phát triển huy động vốn hiệu quả hơn mà còn mở ra cơ hội đầu tư hấp dẫn cho các nhà đầu tư cá nhân, với tiềm năng lợi nhuận cao. Tuy nhiên, đằng sau sự sôi động này là những rủi ro tiềm ẩn, khi thị trường ngày càng trở nên cạnh tranh và hiệu quả hơn, đòi hỏi sự tỉnh táo từ phía người tham gia.

Trong những năm đầu bùng nổ của tiền mã hóa, Airdrop từng là một công cụ marketing mạnh mẽ trong các sự kiện tạo token. Các dự án thường “rải” token miễn phí cho người dùng để khuyến khích sự tham gia, biến họ thành những người nắm giữ dài hạn và trở thành một vệ tinh truyền thông cho dự án.

Mô hình này tạo nên những vòng lặp lan tỏa nhanh chóng, khiến các kênh Discord trở nên sôi động với hàng nghìn thành viên, các nội dung trên X bùng nổ với thảo luận sôi nổi, và người dùng đổ xô nạp tiền vào các hợp đồng thông minh, kể cả khi chưa được kiểm chứng đầy đủ chỉ để kiếm thêm phần thưởng.

Tuy nhiên, câu nói “không có bữa trưa miễn phí” nhanh chóng trở thành hiện thực. Airdrop bị lạm dụng bởi các “nông dân cày Airdrop” – những cá nhân tạo ra hàng loạt tài khoản giả mạo để tối đa hóa lượng token nhận được theo quy mô lớn. Kết quả là, ngay sau ngày TGE, thị trường chứng kiến làn sóng bán tháo ồ ạt từ những “nông dân” này, khiến giá token lao dốc và dự án khó xây dựng được cộng đồng thực sự.

Thay vì nuôi dưỡng sự trung thành lâu dài, Airdrop vô tình trở thành “bể thanh khoản” cho các hành vi đầu cơ ngắn hạn, làm suy yếu nền tảng của nhiều dự án. Điều này đã dẫn đến sự hoài nghi ngày càng tăng từ cộng đồng, buộc các đội ngũ phải tìm kiếm mô hình mới bền vững hơn.

Đọc thêm: Airdrop là gì? Cách làm Airdrop hiệu quả trong năm 2025

Bình cũ rượu mới

Giờ đây, các dự án thông minh hơn đang chuyển hướng sang các hình thức mở bán token công khai, nơi họ huy động vốn trực tiếp từ nhà đầu tư cá nhân và các quỹ đầu tư mạo hiểm tại mức định giá ban đầu được thiết kế để trông “hào phóng” một cách đáng ngờ.
Đây chính là phiên bản “nâng cấp” của Airdrop, mang lại cú hích để gây hưng phấn tương tự cảm giác hứng khởi khi sở hữu tài sản tiềm năng, được “bọc” trong một lớp ngụy tạo và trang điểm bằng các thuật ngữ như “mở bán công bằng” để tạo cảm giác minh bạch.

Về mặt lý thuyết, mô hình này có nhiều ưu điểm.Theo tâm lý học hành vi, con người thường đánh giá cao hơn những thứ họ phải trả tiền để sở hữu, nhờ hiệu ứng endowment (cảm giác sở hữu mạnh mẽ hơn). Do đó, nhà đầu tư tham gia các sự kiện mở bán công khai có thể ít có xu hướng bán tháo ngay lập tức vào ngày TGE, giúp ổn định giá token hơn. Hơn nữa, thay vì “tặng không” token dẫn đến lạm phát nguồn cung, các đợt mở bán này cho phép dự án tăng cường kho bạc để đầu tư vào phát triển sản phẩm, marketing và mở rộng hệ sinh thái.

Đối với nhà đầu tư cá nhân, đây là cơ hội tiếp cận các token sớm với tiềm năng lợi nhuận cao, đặc biệt trong một thị trường nơi giá token có thể tăng vọt nhờ sức hút cộng đồng.

Liệu có phải tất cả dự án mở bán IDO đều sẽ thành công?

Thị trường đang háo hức chờ hai sự kiện ICO lớn là MegaETH và Monad. MegaETH dự kiến huy động khoảng 50 triệu USD tại mức định giá 900–999 triệu USD, trong khi Monad nhắm đến 200 triệu USD tại 2,5 tỷ USD. Cả hai đều mở bán trước khi sản phẩm chính thức ra mắt. MegaETH thậm chí còn vượt ngưỡng đăng ký gấp 27,8 lần, cho thấy nhu cầu đầu tư cực lớn.

Nguồn vốn cho các ICO này đến từ đâu? Chính là từ dòng tiền của những người mua token tại TGE, tương tự như Airdrop trước đây. Chừng nào hành vi đầu tư mạo hiểm vẫn tồn tại, các sự kiện mở bán công khai sẽ còn sinh lời cho cả dự án lẫn nhà đầu tư. Tuy nhiên, xu hướng này không thể kéo dài mãi. Khi thị trường hiệu quả hơn, nhiều sự kiện sẽ thất bại vì thiếu giá trị cốt lõi hoặc vì rủi ro pháp lý. Các đợt mở bán công khai cũng có thể hút vốn khỏi thị trường altcoin, khiến các dự án bị đào thải nhanh chóng. Thị trường ngày càng trở nên khốc liệt, các nhà đầu tư cũ phải đấu trí với nhau.

Với một thị trường khắc nghiệt, những token có giá trị thực, dòng tiền ổn định và ứng dụng rõ ràng sẽ thắng, còn dự án chỉ dựa vào kỳ vọng ảo sẽ nhanh chóng biến mất.

Đọc thêm: Stable khởi chạy Public Testnet, hướng dẫn tham gia Airdrop từ dự án Layer 1 cho stablecoin đình đám này

Cơ hội hay bẫy trong kỷ nguyên mới?

Hình thức mở bán token công khai đang thay đổi cách dự án crypto tiếp cận cộng đồng và huy động vốn. Với tiềm năng sinh lời lớn, nhất là cho người tham gia sớm, thì đây có thể xem là “Airdrop mới” của thời kỳ crypto trưởng thành. Tuy nhiên, rủi ro luôn tồn tại khi biến động giá, pháp lý và sự phụ thuộc vào sức khỏe thị trường đều có thể ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận của nhà đầu tư.

Nhà đầu tư cần tự nghiên cứu trước mỗi sự kiện mở bán token của từng dự án. Thị trường đang dần trưởng thành hơn, đồng nghĩa với việc nhiều dự án có thể được định giá cao, khiến nhà đầu tư có nguy cơ thua lỗ. Năm 2024 là một ví dụ điển hình, khi nhiều token được niêm yết với mức định giá hàng tỷ USD nhưng sau đó trượt dài và mất hơn 90% giá trị.