Trung Quốc mới đây đã xác lập một cột mốc thương mại mới: thặng dư thương mại trong 11 tháng đầu năm đạt 1.076 tỷ USD, vượt qua kỷ lục của cả năm 2024 là 992,2 tỷ USD. Riêng 10 tháng đầu năm nay, thặng dư thương mại đạt 964,8 tỷ USD.
Kỷ lục mới được ghi nhận trong bối cảnh nền kinh tế lớn thứ hai thế giới chứng kiến sự phục hồi của xuất khẩu trong tháng 11. Tâm lý thương mại cải thiện sau các cuộc đối thoại cấp cao với Washington, dù xuất khẩu sang Mỹ vẫn tiếp tục lao dốc.
Theo số liệu hải quan công bố ngày thứ Hai, xuất khẩu tháng 11 tăng 5,9% so với cùng kỳ, đạt 330,35 tỷ USD, tốt hơn mức giảm 1,1% của tháng 10 và vượt xa dự báo tăng 3% của Wind.
Ở chiều ngược lại, nhập khẩu tháng 11 đạt 218,67 tỷ USD, tăng 1,9% so với cùng kỳ, cao hơn mức 1% của tháng trước nhưng không đạt kỳ vọng 2,85%. Như vậy, thặng dư thương mại tháng 11 đạt 111,68 tỷ USD.
Các chuyên gia cho rằng đà xuất khẩu đi lên sẽ tiếp tục hỗ trợ tăng trưởng tổng thể, dù mức tăng nhập khẩu còn yếu cho thấy nhu cầu nội địa vẫn chưa phục hồi như kỳ vọng.
Kinh tế Trung Quốc vẫn đi đúng hướng 5%
Lynn Song, Kinh tế trưởng khu vực Đại Trung Hoa của ING, nhận định: “Thặng dư thương mại của Trung Quốc đã vượt 1.000 tỷ USD trong bối cảnh xuất khẩu phục hồi bất chấp áp lực thuế quan”. Ông cho biết thặng dư đã tăng 22,1% so với cùng kỳ năm ngoái và sẽ hỗ trợ tăng trưởng năm 2025.
Zhang Zhiwei, Chủ tịch kiêm Kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management, cho biết sự phục hồi của xuất khẩu tháng 11 “góp phần bù đắp nhu cầu nội địa yếu”. Ông nhận định nền kinh tế nhiều khả năng đạt tăng trưởng khoảng 5% trong năm nay, phù hợp mục tiêu của Chính phủ. Ông kỳ vọng chính sách tài khóa sẽ nới lỏng hơn trong quý I để thúc đẩy đầu tư hạ tầng.
Ngay trong ngày thứ Hai, Bộ Chính trị Trung Quốc cũng tuyên bố sẽ tiếp tục duy trì chính sách tài khóa “chủ động hơn” và chính sách tiền tệ “tương đối nới lỏng” trong năm tới, nhằm hướng tới “cải thiện chất lượng tăng trưởng một cách hiệu quả và mở rộng hợp lý về lượng”. Tuyên bố này thường là tín hiệu cho Hội nghị công tác kinh tế trung ương, sự kiện đặt ra đường hướng chính sách cho năm tới.
Lo ngại từ châu Âu khi nhập khẩu Trung Quốc vẫn yếu
Tuy nhiên, theo ông Song của ING, tăng trưởng nhập khẩu èo uột vẫn khiến các đối tác thương mại lớn, như EU, lo ngại.
Ông nhấn mạnh: “Quá trình xoay trục sang tăng trưởng dựa vào nhu cầu nội địa sẽ cần thời gian, nhưng đây là bước thiết yếu để Trung Quốc bước vào giai đoạn phát triển tiếp theo”.
Xuất khẩu sang Mỹ trong tháng 11 giảm 28,6%, mạnh hơn mức giảm 25,2% của tháng 10.
Song cho rằng số liệu tháng 11 “chưa phản ánh đầy đủ hiệu ứng giảm thuế”, và tác động tích cực có thể xuất hiện trong các tháng tới.
Căng thẳng thương mại leo thang từ tháng 4 với hàng loạt vòng thuế và trừng phạt, song hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đạt thỏa thuận vào cuối tháng 10, theo đó giảm thuế và trì hoãn một số biện pháp kiểm soát xuất khẩu. Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Trump sau đó điện đàm cuối tháng 11, và ông Trump cho biết sẽ thăm Trung Quốc vào tháng 4 năm sau.
Căng thẳng về đất hiếm cũng hạ nhiệt khi Bắc Kinh tạm dừng áp dụng các hạn chế xuất khẩu mở rộng đối với nhóm khoáng sản chiến lược. Tháng 11, xuất khẩu đất hiếm đạt 5.493,9 tấn, tăng 26,5% so với tháng 10.
Số liệu chi tiết theo từng thị trường sẽ được công bố vào ngày 20/12.
Về nông sản, Trung Quốc nhập khẩu 8,1 triệu tấn đậu tương trong tháng 11, giảm 14,5% so với tháng trước. Nhiều năm gần đây, nước này chủ yếu nhập khẩu từ Brazil, nhưng cuối tháng 11, Bắc Kinh tạm ngừng nhập từ 5 nhà xuất khẩu Brazil sau khi phát hiện lô hàng chứa lúa mì xử lý thuốc bảo vệ thực vật.
Trong khi đó, Nhà Trắng cho biết Trung Quốc đã đồng ý mua 12 triệu tấn đậu tương đến hết năm 2025 và 25 triệu tấn mỗi năm trong ba năm tiếp theo, theo thỏa thuận sau cuộc gặp của hai nhà lãnh đạo tại Hàn Quốc cuối tháng 10. Trung Quốc chưa xác nhận thông tin này.
Trong lĩnh vực chip, xuất khẩu chip của Trung Quốc tháng 11 giảm 1% so với tháng trước, sau mức giảm 15% trong tháng 10; nhập khẩu cũng giảm 6,9%. Điều này diễn ra sau căng thẳng liên quan Nexperia, khi chính quyền Hà Lan tiếp quản trụ sở công ty tại quốc gia này hồi tháng 9.
Tình hình đã hạ nhiệt khi Bộ Thương mại Trung Quốc đầu tháng 11 thông báo “áp dụng biện pháp tạo điều kiện cho xuất khẩu phục vụ mục đích dân sự”, còn phía Hà Lan đình chỉ lệnh tiếp quản sau các cuộc trao đổi với Bắc Kinh.
Ở các thị trường khác, xuất khẩu của Trung Quốc sang EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Phi tăng lần lượt 14,8%, 4,3%, 1,9% và 27,6%.
Theo SCMP
