Hệ sinh thái Blast đang chết dần: Nguyên nhân và bài học

Kể từ thời điểm ra mắt vào tháng 11 năm 2023, Blast đã trở thành một trong những mạng Layer-2 nhận được nhiều sự chú ý và tranh cãi nhất trong giới crypto. Trong khi hệ sinh thái đạt được tăng trưởng ban đầu ấn tượng và giới thiệu nhiều công nghệ thực sự đổi mới, hiện tại những thách thức ngày càng gia tăng đã làm blockchain “mang lại lợi suất” này đang trên bờ cái chết với sự sụt giảm cả về TVL và người dùng.

Blast là blockchain đầu tiên trả lãi cho ETH và stablecoin

BLAST nổi bật khi trở thành mạng Layer 2 đầu tiên cung cấp lợi suất tự động cho ETH và stablecoin được gửi lên nền tảng. Khác với staking truyền thống yêu cầu người dùng khóa tài sản trong các giao thức cụ thể, BLAST mang lại thu nhập thụ động trực tiếp cho holder - lên tới 4% với ETH và 5% với stablecoin, thông qua tích hợp với các nền tảng như Lido và MakerDAO.

Cách tiếp cận này thực sự đột phá đối với giới crypto ở thời điểm ra mắt. Nguồn lợi suất hoàn toàn đến từ những nguồn hợp pháp và được kiểm chứng: phần thưởng staking Ethereum và trái phiếu kho bạc on-chain, khác biệt căn bản với các mô hình “nghe quá tốt để là thật” được áp dụng ở nhiều dự án khác.

Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng chiến lược marketing quá mạnh mẽ, kết hợp với hệ thống referral chia phần thưởng quá hấp dẫn, đã tạo ra động lực giống mô hình ponzi kim tự tháp - sự chỉ trích chủ yếu cho dự án ngay từ những ngày đầu.

Đọc thêm: Những dấu hiệu của các dự án lừa đảo đa cấp trong ngành crypto

Tăng trưởng nhanh chóng rồi lụi tàn

Những chỉ số thành công ban đầu của BLAST quả thật rất ấn tượng. Chỉ sau 6 tháng ra mắt mainnet, nền tảng đã thu hút hơn 2,2 tỷ USD TVL, trở thành blockchain lớn thứ sáu theo chỉ số này tại thời điểm đó. Hơn 200 ứng dụng phi tập trung được triển khai trên mạng, và lượng người dùng hoạt động hàng ngày đạt đỉnh hơn 180.000.

Nhưng đó là câu chuyện của một năm trước đây. Trong 12 tháng qua, BLAST đã chứng kiến sự tụt dốc không phanh ở mọi phương diện, với TVL rơi từ mức đỉnh 2,7 tỷ USD xuống còn chỉ còn khoảng 67 triệu USD ở thời điểm hiện tại, theo dữ liệu từ DefiLlama - tương đương mức giảm 97,5%.

Người dùng hoạt động hàng ngày cũng giảm mạnh từ đỉnh 180.000 vào tháng 6 năm ngoái xuống còn 3.000 hiện tại – mức thấp kỷ lục, và là sự tương phản rõ rệt với các đối thủ Layer-2 như Base (1 triệu ví hoạt động/ngày) và Arbitrum (366.000 ví/ngày).

Sự sụt giảm này không chỉ do những biến động thị trường mà còn phản ánh các vấn đề riêng trong hệ sinh thái BLAST, bao gồm vấn đề với airdrop token vào tháng 6 năm 2024, vốn khiến nhiều người dùng bất mãn với cách phân phối và cơ chế nhận thưởng.

Đọc thêm: 5 dự án Crypto tiềm năng cho quỹ ETF thế hệ mới

Fantasy.top - điểm sáng của hệ sinh thái

Tất nhiên hệ sinh thái BLAST không phải không có một ngôi sao sáng nào. Fantasy.top là câu chuyện thành công đáng chú ý nhất của BLAST. Trò chơi thẻ bài xã hội, gamify hoạt động của KOL crypto trên Twitter, đã tạo ra hơn 11 triệu USD doanh thu chỉ trong 10 ngày kể từ khi ra mắt vào tháng 5 năm 2024 và tạo được hiệu ứng FOMO nhất định.

Tính tới thời điểm hiện tại, trò chơi này vẫn duy trì được đà phát triển ngay cả khi hệ sinh thái BLAST gặp khó khăn, chứng minh tiềm năng của các ứng dụng sáng tạo trên mạng. Tuy nhiên, thành công của Fantasy.top cũng phản ánh một thách thức rộng hơn: BLAST dần bị gắn với game đầu cơ và văn hóa “degen” hơn là một hạ tầng DeFi nghiêm túc.

Người sáng lập Tieshun Roquerre (hay Pacman) lập luận rằng việc tập trung vào người dùng crypto-native là có chủ đích - nhằm xây dựng hiệu ứng mạng trước khi nhắm đến người dùng phổ thông - nhưng các nhà phê bình đặt câu hỏi liệu cách tiếp cận này có duy trì được tăng trưởng dài hạn hay không.

Lo ngại về quản trị và bảo mật trên BLAST

Về mặt kỹ thuật, BLAST vẫn là blockchain có các số liệu ấn tượng: mạng có thể xử lý tới 100.000 giao dịch/giây (TPS) với thời gian block 2 giây, vượt xa Ethereum mainnet chỉ khoảng 15 giao dịch/giây. Nền tảng sử dụng công nghệ Optimistic rollup, một giải pháp mở rộng đã được kiểm chứng, giữ nguyên tính bảo mật của Ethereum trong khi cải thiện hiệu suất vượt bậc.

Tuy nhiên, các lo ngại lớn về bảo mật và quản trị vẫn tồn tại. BLAST dựa vào ví multi-signature 3-of-5 để quản lý tài sản, làm dấy lên câu hỏi về sự tập trung và minh bạch. Nhiều ý kiến chỉ ra rằng danh tính ẩn danh của người ký làm giảm lòng tin, trong khi hợp đồng thông minh có thể nâng cấp được đồng nghĩa hệ thống về lý thuyết có thể bị thay đổi bởi nhóm kiểm soát multisig.

Ngoài ra, hệ sinh thái BLAST đã nhiều lần đối mặt với nhiều sự cố bảo mật, làm dấy lên nghi ngờ về khả năng thu hút và giữ chân các dự án nghiêm túc thực sự mong muốn xây dựng trên Layer-2 này:

• RiskOnBlast rug pull vào tháng 2 năm 2024, gây thiệt hại khoảng 500 ETH (1,3 triệu USD)

• Super Sushi Samurai bị khai thác lỗ hổng smart contract, thiệt hại 4,6 triệu USD

• Thám tử on-chain ZachXBT nhiều lần cảnh báo các nhóm lừa đảo có tổ chức nhắm mục tiêu vào người dùng BLAST bằng những dự án scam tinh vi

Dù những sự cố này không nhất thiết phản ánh lỗi trong công nghệ cốt lõi của BLAST, chúng cho thấy thách thức trong quản trị hệ sinh thái và thẩm định dự án, điều có thể khiến nhà phát triển và người dùng hợp pháp chùn bước khi đầu tư tiền vào đây.

Với những người đam mê crypto, BLAST là một trường hợp điển hình cho thấy công nghệ sáng tạo và marketing là chưa đủ để đảm bảo thành công lâu dài. Xây dựng một hệ sinh thái blockchain bền vững đòi hỏi không chỉ năng lực kỹ thuật, mà còn cần quản trị vững chắc, tiện ích thực tế, và khả năng duy trì sự gắn kết người dùng vượt ngoài các ưu đãi ban đầu. 

Sự sụt giảm nghiêm trọng về chỉ số, lo ngại bảo mật kéo dài, và câu hỏi về tính bền vững lâu dài cho thấy tương lai của BLAST vẫn còn u ám. Việc dự án có thể phục hồi trong tương lai vẫn là dấu hỏi lớn cho đội ngũ BLAST để xử lý các vấn đề tồn đọng và tìm ra giải pháp mới để thu hút người dùng một cách bền vững.